Sevgili Arkadaşlar Ve Çocuklar…
Cumhuriyeti kurup bizlere emanet eden Mustafa Kemal ATATÜRK 28 Ekim ‘i 29 Ekim’e bağlayan gece Cumhuriyetin ilanını Nutuk ‘ta şöyle açıklamaktadır;
28 Ekim’de milletvekillerinin akşam yemeğine gelmelerini Milli Savunma Bakanı Kazım Paşa’ya söylettim. İsmet Paşa ile Kazım Paşa’ya ve Fehmi Bey’e de benimle birlikte Çankaya’ya gelmelerini söyledim. Çankaya’ya varınca orada beni görmeye gelen Rize Milletvekili Fuat Bey ve Afyonkarahisar Milletvekili Ruşen Eşref Bey’lere rastladım. Onları yemeğe alıkoydum.
Yemek Yerken:
- Yarın Cumhuriyeti ilan edeceğiz. Dedim
Orada bulunan arkadaşlar hemen düşüncemi benimsediler. Yemeği bıraktık, hemen o dakika yapılacak işler için kısa bir program düzenledim ve bu iş için bu arkadaşları görevlendirdim. Onlara:
- Baylar görüyorsunuz ki, Cumhuriyetin ilanına kadar Ankara’da bulunan bütün arkadaşlarımı çağırmayı ve onlarla görüşüp tartışmayı gerekli görmedim. Çünki onların öteden beri ve doğal olarak benim gibi düşündüklerimden kuşkum yoktu.
O gece birlikte bulunduğumuz arkadaşlar erkenden ayrıldılar. Yalnız İsmet Paşa Çankaya’da konuk idi. Onunla kaldıktan sonra bir yasa tasarısı hazırladık. Bu tasarı Ocak 1921 günü Anayasa ‘nın devlet biçimini şöyle değiştirmiştim.
Birinci Maddenin sonuna: “ Türkiye Devleti’nin yönetim biçimi Cumhuriyettir.” Cümlesini ekledik.
Üçüncü maddeyi de Türkiye Devleti T.B.M.M ile yönetilir şeklinde düzenledik.
29 Ekim 1923 Pazartesi günü öğleden sonra saat 10.00’da Parti Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Fethi Bey ‘in başkanlığında toplandı. Bakanlar Kurulu seçimi görüşmelerine başlandı. Birtakım anlaşmazlıklar çıktı. Ben kürsüye davet edildim. Kürsüde Milletvekillerinden konuyu halletmek üzere bir saatlik müsaade istedim. Bazı milletvekillerini odama çağırarak tasarıyı onlara okudum.
Tasarı hakkında çeşitli görüşler ortaya atıldı. Karşı çıkanlar kabul edenler oldu. Daha sonra söz alarak İsmet Paşa kürsüye çıktı. Atatürk’ün vermiş olduğu tasarı hakkında görüşlerini açıkladıktan sonra:
“ Arkadaşlar Mustafa Kemal’in önerisini kabul etmenizi istiyorum. Çünkü bütün Avrupa devletleri bizde bir idare boşluğu olduğu kanaatine varmışlardır. Cumhurbaşkanı olmadan Başbakan tayin edilemez. Demek ki siz ayrı bir başkan bekliyorsunuz, görüşü hakim. Onun için Anayasa değişikliğinin ve Cumhurbaşkanı seçiminin yapılması lazımdır.” Dedi.
Çeşitli tartışmalar oldu. Önergeler verildi. Mustafa Kemal’in hazırladığı Anayasa değişikliği oy birliği ile kabul edildi ve Cumhuriyet ilan edilmiş oldu.
Cumhuriyetin ilanından hemen sonra Meclis toplantısına geçildi. Saat akşamüzeri 6 idi. Tasarı Anayasa Komisyonu’nca, Yöntem gereği incelenerek, tutanağı hazırlanırken, Meclis başka işlerle uğraştı. En sonunda, Başkanlık organında bulunan Başkan Vekili İsmet Bey, Meclis’e şu bilgiyi verdi; “ Anayasa Komisyonu, Anayasa’nın değiştirilmesi ile ilgili tasarının ivedilikle ve hemen görüşmesini öneriyor.” … “Kabul” sesleri ile tutanak okundu. Sonunda milletvekillerinin “Yaşasın Cumhuriyet” sözleri arasından alkışlarla kabul edildi.
Ondan Sonra Cumhurbaşkanı seçilmesi için Meclis ‘in oyuna başvuruldu. Toplanan oyların sonucunu Başkanlık Vekilliğinde bulunan İsmet Bey Meclis’e şöyle bildirdi: “Türkiye Cumhuriyeti Başkanlığı seçimi için yapılan oylamaya 158 kişi katılmış ve Cumhurbaşkanlığı’na 158 üye oy birliği ile Ankara Milletvekili Mustafa Kemal Paşa Hazretlerini seçmişlerdir.” Sözlerinden sonra bu karar ayakta alkışlanmış ve yeni Cumhuriyetin ilk Cumhur Başkanı Mustafa Kemal ATATÜRK olmuştur.
By.KaBuS |
Ücretsiz kaydol
